İtalya'nın kuzeybatısındaki Cenova kentinde 14 Ağustos 2018 sabahı bir trajedi yaşandı. Şiddetli bir yağmur fırtınası sırasında, şehrin Ponte Morandi (Morandi Köprüsü) o kadar ani çöktü ki, bazıları yıldırım çarptığını düşündü. Bu felaket 43 kişinin ölümüne, evlerin ve işyerlerinin yıkılmasına ve onlarca yıldır var olan altyapı sorunlarının ortaya çıkmasına neden oldu.

Çökme anında çekilen videolar köprü tabliyesinin esnediğini, ardından kabloların koptuğunu, bir kirişin kırıldığını, kulelerin düştüğünü ve son olarak 210 metrelik orta köprü bölümünün parçalandığını göstermektedir. Tüm bunlar, 30'dan fazla otomobil ve üç kamyonun içindeki yolcuların 45 metre aşağıya düşerek ölmeleri sırasında görenlerin çığlıklarıyla noktalanmıştır.

Tehlike işaretleri dikkate alınmadı

Teknik olarak Ponte Morandi bir viyadüktür. Cenova'nın Polcevera Vadisi'ne uzanan 1.182 metre uzunluğunda kablo askılı bir yapıydı. Şehrin iki bölgesini birbirine bağlıyor ve İtalya'yı Fransa'ya bağlayan yol ağının bir parçasını oluşturuyordu. Çelik kabloları için öngerilmeli beton kaplamalar kullanan mühendis Riccardo Morandi'nin yenilikçi tasarımı, 1967 yılında tamamlandığında ulusal bir gurur kaynağı olmuştur.

Ancak 1967 yılındaki trafik yılda yaklaşık altı milyon araç geçişiydi. 2000'li yılların başında bu rakam dört katına çıktı ve köprü zorlanmaya başladı. Teknik bilgisizlik ve idari ihmal nedeniyle tehlike sinyalleri dikkate alınmadı.

Felaketin ardından hükümet, Ponte Morandi'den geriye kalanları sökmeye ve yerine yeni, güvenli ve itinalı bir viyadük yapmaya karar verdi. Cenovalı ünlü mimar Renzo Piano hizmetlerini ücretsiz olarak sundu ve Viadotto Genova-San Giorgio (Cenova Saint George Köprüsü) olarak adlandırılacak köprünün inşaat sözleşmesi, proje için özel olarak oluşturulan bir konsorsiyum olan PERGENOVA'ya verildi.

İnşa sürecinde birçok zorlukla karşılaşıldı

Zamandan tasarruf etmek için ihale süreci yoktu, ancak PERGENOVA'nın referansları kusursuzdu. Projenin katılımcıları İtalya'nın en büyük gemi inşa şirketi Fincantieri SpA'nın bir iştiraki olan Fincantieri Infrastructure, İtalya'nın en büyük mühendislik ve genel müteahhitlik grubu WeBuild SpA (o zamanki adıyla Salini Impregilo) ve ulaşımla ilgili altyapıya odaklanan devlete ait bir mühendislik firması olan Italferr idi.

Fincantieri Infrastructure, köprüler, liman tesisleri veya stadyumlar gibi çelik kullanılan karmaşık mühendislik, tedarik ve yapım projelerinde ustalaşmıştır. Bu konudaki uzmanlığını, ana şirketinin köklü gemi inşa mirasından almaktadır.

Köprü yapımında güvenlik her zaman en önemli husustur, ancak Cenova projesinin koşullarında PERGENOVA için bu husus öncelikli hale gelmiştir. Tedarikçiler ve alt yükleniciler mükemmel referanslara ve aynı zamanda rekabetçi maliyet ve uygulama hızına göre seçilmiştir.

Hem öngörülen hem de beklenmeyen zorluklarla karşılaştılar. Bunlardan ilki, sıkı bir zaman çizelgesi ve kısıtlı bir inşaat sahasıydı. Çevrede yaşayan sakinleri de hesaba katarak eski köprünün kalıntılarının yıkılması Haziran 2019 sonuna kadar sürdü. Öngörülemeyen güçlükler arasında 2019'un sonlarında başlayan ve son yüzyılda en fazla yağan 100 günden fazla yağmur da vardı. Ardından 2020'nin başlarında COVID-19 patlak verdi.

Çok sayıda yenilikçi çözüm

Fincantieri Infrastructure teknik ofis başkanı Lorenzo Sartori şunları ifade ediyor:

“Köprü kavramsal olarak basit ve güvenli, üretim ve montaj açısından hızlı ve kolay olacak şekilde tasarlandı.”

Uzunluğu 1.067 metre olup, 18 betonarme iskele tarafından desteklenen toplam 19 çelik-beton platformdan oluşmaktadır. Tasarım, Cenova'nın bir liman kenti olması ve bu projenin sembolik önemine bir gönderme olarak, bilinçli bir şekilde gemi gövdesini çağrıştırıyor. Sartori, şirketinin Renzo Piano ile işbirliğinin “bir mimari deha ile çalışmak için hayatımın şansı” olduğunu da sözlerine ekliyor.

Bu projenin getirdiği yenilikler arasında:

• Bürokratik engellerin ortadan kaldırılması, böylece tamamlanma sürecinin hızlandırılması,
• Aydınlatma, sensörler ve diğer sistemler tarafından gece ve gündüz kullanılan enerjiyi üretmek için fotovoltaik paneller çevre üzerindeki etkiyi azaltır,
• Zaman içinde yapıyı zayıflatabilecek tuzlu su yoğuşmasının oluşmasını önlemek için özel bir nem alma sistemi,
• Güvertenin alt yüzeyinin her iki tarafı boyunca sürekli çalışan dört robot bulunmaktadır. Bu robotlar her türlü anormalliği inceliyor, tespit ediyor ve günün 24 saati çalışan bir kontrol merkezine bildiriyor.

Başarının anahtarı işbirliği

Saint George Köprüsü, inşaatın başlamasından sadece 15 ay sonra, 3 Ağustos 2020 tarihinde açıldı. Yapının zaman içindeki performansını değerlendirmek için henüz çok erken, ancak güzelliği, işlevselliği ve sembolik önemi tartışılmaz. Sartori, projenin “her şeyini ortaya koyan ve ortak bir hedef doğrultusunda herkesin birlikte çalıştığında neler yapılabileceğini gösteren, farklı geçmişlerden gelen geniş bir grup insan için kişisel ve profesyonel bir deneyim” olduğunu belirtiyor.

TEKNİK BAKIŞ: SİMGESEL BİR KÖPRÜDE BAŞARIYI GETİREN STRATEJİK UNSURNord-Lock S.R.L.'nin genel müdürü Luca Gheddo ve Fincantieri Infrastructure teknik ofis başkanı Lorenzo Sartori Ağustos 2019'da bir araya geldiklerinde bu zorluk göz korkutucuydu.

Cenova için planlanan yeni köprü, dinamik yükler ve trafik titreşimleri de dahil olmak üzere stres altında gevşemeyecek cıvatalara ihtiyaç duyuyordu.

Ayrıca, bu cıvatalar bir kez takıldıktan sonra kontrol edilemiyor, hatta sıkılamıyordu bile. Dolayısıyla, rondelaların tuzlu su ortamında erişimi zor olan yüksek bir konumda güvenilir olması gerekiyordu. Çözümün, her bir cıvatalı bağlantıyı sabitlemek için sürtünme yerine gerilim kullanan Nord-Lock kama kilitleme pulları olduğuna karar verdiler.

Bu pullar, İtalya'nın en işlek limanı olan Cenova'nın zorlu çevre koşullarında dayanıklılıklarını teyit eden yüksek korozyon direnci sağlar. Bu sonuçlara 1.000 saatten fazla süren ISO 9227 tuz püskürtme testi ile ulaşılmıştır.

Nord-Lock Group'ta İnşaat ve Çelik Yapı İş Geliştirme Müdürü Frank Götz'e göre, bazı mühendisler, Avrupa inşaat yönetmeliğinin (EN 1090-2) zorlu standartlarını karşılamama korkusuyla bunları kullanmaktan çekinmektedir.

Ancak aslında Nord-Lock pulları bu standartları karşılarken aynı zamanda güvenliği artırır ve kullanım ömrü maliyetini azaltır.

Sartori ikna oldu ve belirli işlevlerine dayanarak Nord-Lock pulları tercih edildi. Bu pullardan bir serisi, köprü kenarlarının ve köprü rampasının çerçevelerini sabitlemekte kullanıldı. Kamalı (wedge) tasarımı sayesinde, güçlendirdikleri cıvataların, köprü ve rampa yapısına özgü güçlü titreşimlere ve dinamik yüklere maruz kalsalar bile kendi kendine gevşemesi engelleniyor.

Ayrıca, çelik yapılarda ve HV/HR setlerinde (ön gerilimli yüksek dayanımlı yapısal cıvata grupları) kullanılmak üzere özel olarak tasarlanmış bir çelik yapı pulu serisi bulunmaktadır. Bu pullar, köprü platformlarında yer almakta olup, köprünün alt tabliyesinde devriye gezen VDC (Araç Dinamik Kontrol) robotlarının anormallikleri tespit edip raporlamasını sağladığı alanlarda kullanılmaktadır.

Fincantieri Infrastructure, yalnızca pulların teknik özelliklerinden değil, aynı zamanda Nord-Lock’un gerekli sertifikaları, teknik desteği ve ürün teslimatını zamanında sağlama konusundaki hızı ve etkinliğinden de memnun kaldı. İlk siparişlerin Ocak 2020’de teslim edildiğini hatırlatan Gheddo, Nord-Lock Grubu’nun bu önemli ve zorlu projede kritik bir rol oynamış olmaktan mutluluk duyduğunu ifade etti.

Daha fazlasını öğrenmek ister misiniz? Köprü tasarım ve inşası hakkındaki teknik dökümanımızı okuyun.

Açılış:3 Ağustos 2020

Mimar: Renzo piano

Toplam uzunluk: 1,067 metre

Şerit sayısı:4 + 2 acil durum şeridi

Genişlik:30,80 metre

Şirket:Fincantieri Infrastructure, dünyanın dördüncü büyük gemi inşa şirketi olan Fincantieri S.p.A.’nın bir yan kuruluşudur.

Operasyon merkezi:Verona, İtalya

Ürün grupları:Asma köprüler, viyadükler, kemer köprüler, kablolu köprüler, demiryolu köprüleri, kuleler, binalar, havaalanları, denizcilik işleri, yüzer modüler sistemler.